Điều trị hóa chất là một trong những phương pháp quan trọng trong điều trị ung thư nhằm tiêu diệt tế bào ung thư. Tuy nhiên, quá trình này không chỉ tác động đến tế bào ác tính mà còn ảnh hưởng đến nhiều tế bào bình thường trong cơ thể, đặc biệt là tế bào tủy xương. Tình trạng hạ bạch cầu là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất khi điều trị hóa chất. Vậy điều này nguy hiểm đến mức nào và làm thế nào để kiểm soát? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
Tổng Quan Về Hạ Bạch Cầu Khi Điều Trị Hóa Chất
Trước khi bắt đầu một đợt hóa trị, các bác sĩ thường yêu cầu bệnh nhân xét nghiệm máu. Đây là bước kiểm tra quan trọng để đánh giá xem các cơ quan như tủy xương, gan và thận đã phục hồi đủ sau đợt hóa trị trước đó chưa.
Bạch cầu, hồng cầu và tiểu cầu là ba thành phần chính của máu, đặc biệt là bạch cầu đóng vai trò như “lá chắn phòng thủ”, giúp cơ thể chống lại tác nhân gây bệnh từ vi khuẩn, vi rút hoặc ký sinh trùng. Trong quá trình hóa trị, tế bào tủy xương – nơi sản sinh bạch cầu – có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến suy giảm số lượng bạch cầu trong máu.
Vì Sao Hạ Bạch Cầu Là Một Tình Trạng Đáng Lo Ngại?
Bạch cầu là “đội quân” quan trọng bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây nhiễm trùng. Khi số lượng bạch cầu giảm:
Hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng:
- Cơ thể không còn đủ khả năng chống lại vi khuẩn, vi rút hoặc nấm ký sinh.
- Dễ dẫn đến nhiễm trùng cấp tính với diễn tiến nghiêm trọng.
Các biến chứng nguy hiểm:
- Từ những triệu chứng ban đầu khó nhận biết, nhiễm trùng dễ dàng tiến triển nhanh chóng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Chậm tiến độ điều trị:
- Nếu tình trạng hạ bạch cầu không được cải thiện, quá trình hóa trị có thể bị gián đoạn, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị ung thư.
Hình ảnh minh họa về sự suy giảm bạch cầu trong máuHình minh họa: Tình trạng suy giảm bạch cầu trong máu dẫn đến nhiễm trùng dễ dàng.
Triệu Chứng Và Dấu Hiệu Của Hạ Bạch Cầu
Thực tế, khi bạch cầu giảm nghiêm trọng, nhiều bệnh nhân có thể không biểu hiện rõ triệu chứng. Tuy nhiên, khi nhiễm trùng bắt đầu xảy ra, các dấu hiệu phổ biến bao gồm:
- Sốt cao trên 38 độ C.
- Rét run hoặc cảm giác ớn lạnh.
- Xuất hiện triệu chứng của nhiễm trùng:
- Đau họng, đau tai.
- Khó thở, mệt mỏi bất thường.
- Đau răng hoặc viêm loét miệng.
Bệnh nhân cần đặc biệt lưu ý vì những dấu hiệu trên có thể báo hiệu nhiễm trùng đang diễn tiến nhanh chóng.
Biện Pháp Phòng Ngừa Và Xử Lý
Hạ bạch cầu là một phần không thể tránh trong quá trình điều trị hóa chất, nhưng bạn hoàn toàn có thể giảm thiểu rủi ro bằng cách:
1. Giữ Vệ Sinh Cá Nhân
- Luôn rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn, đặc biệt sau khi tiếp xúc với đồ vật công cộng hoặc trước khi ăn.
2. Tránh Tiếp Xúc Với Người Bệnh
- Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với người mắc bệnh truyền nhiễm như cảm cúm, lao hoặc viêm phổi.
3. Duy Trì Chế Độ Dinh Dưỡng Hợp Lý
- Tăng cường thực phẩm giàu dinh dưỡng, đặc biệt các món ăn đã được nấu chín kỹ. Tránh xa thực phẩm nguy cơ cao như rau sống, tiết canh, hoặc các món ăn chưa đảm bảo vệ sinh.
Hình ảnh minh họa về dinh dưỡng hợp lý trong điều trị hóa chấtHình minh họa: Chế độ dinh dưỡng sạch và an toàn giúp phục hồi sức đề kháng.
4. Dành Thời Gian Nghỉ Ngơi Đầy Đủ
- Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tủy xương tự hồi phục.
5. Tuân Thủ Hướng Dẫn Của Bác Sĩ
- Thực hiện đầy đủ phác đồ dùng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc kháng sinh dự phòng hoặc thuốc kích thích sản sinh bạch cầu do bác sĩ chỉ định.
6. Tránh Các Thủ Thuật Không Cần Thiết
- Trong thời gian bị giảm bạch cầu, không tự ý thực hiện các thủ thuật nha khoa hay phẫu thuật thẩm mỹ.
Khi Nào Cần Gặp Bác Sĩ?
Khi nhận thấy bất kỳ biểu hiện bất thường nào sau đây, bạn cần lập tức liên hệ bác sĩ:
- Sốt cao (>38 độ C).
- Cảm giác rét run kéo dài.
- Xuất hiện các triệu chứng khó chịu liên quan đến nhiễm trùng.
Bác sĩ có thể chỉ định thuốc kích thích tủy xương (tiêm dưới da) để giúp tủy sản sinh nhiều bạch cầu hơn. Tuy nhiên, bạn nên chuẩn bị tâm lý vì loại thuốc này có thể gây đau nhức xương tại các vị trí như xương chậu hoặc cột sống. Điều này là bình thường và có thể kiểm soát bằng thuốc giảm đau thông thường.
Kết Luận
Hạ bạch cầu là một tác dụng phụ phổ biến nhưng không phải là tín hiệu cho thấy bệnh ung thư đang diễn tiến nặng hơn. Thay vào đó, việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và tuân thủ hướng dẫn y tế sẽ giúp người bệnh vượt qua nguy cơ này một cách an toàn.
Tại Bệnh Viện Ung Thư Đà Nẵng, chúng tôi luôn sẵn sàng mang đến cho bạn những giải pháp tối ưu nhất trong điều trị và phục hồi sau các đợt hóa trị. Hãy liên hệ với chúng tôi qua:
- Website: https://benhvienungthudanang.com.vn/
- Điện thoại: 0905 103 486
- Địa chỉ: 01 Hải Phòng, Thạch Thang, Hải Châu, Đà Nẵng
- Email: [email protected]
Bệnh Viện Ung Thư Đà Nẵng – Người bạn đồng hành đáng tin cậy trong hành trình chiến đấu với ung thư của bạn và gia đình.
